Lekkokrytyka

Nie ukrywam, że mam duży problem z tą książką. Długo zajęło mi powzięcie decyzji o napisaniu recenzji – właśnie za sprawą przywołanego wcześniej kłopotu. Mam bowiem nieodparte wrażenie, że cała fabuła Na tropie Anny Aleksandry Kowalskiej osadzona jest na naiwnym przekonaniu, że czytelnik – jakkolwiek doświadczony – nie wykaże się absolutnie żadnym krytycznym podejściem, negującym sensowność i wiarygodność tej książki. To, o czym piszę, związane jest przede wszystkim z pewną widoczną, puchnącą wraz z rozwojem wydarzeń, sztucznością wykreowanego świata i dostrzegalną nierealnością wszystkich zdarzeń. Po prostu, mówiąc lapidarnie, czytając, nie można uwierzyć w tę historię na tyle, by zapomnieć, że dzieje się ona wyłącznie w literackim świecie. To ciągłe pamiętanie o jej wykreowanym, sztucznym pochodzeniu powoduje różne nieprzyjemności, wśród których wymienić należy powstawanie wyraźnego dystansu między odbiorcą a dziełem oraz osłabianie napięcia.  Fabuła książki koncentruje się wok

Tomasz Kowalski wydaje się pisarzem, któremu bardzo zależy na tym, by każde zdanie było ostre i zauważalne. Czytając jego ostatnią książkę, Przysionek, dom dla pozornie umarłych , utwierdziłem się w tym przekonaniu, bo znalazłem tam wiele fragmentów, które wręcz proszą się o to, by wyciągnąć je z ram okładek na rzecz szerokiego cytowania. Muszę przyznać, że cały czas jestem pod dużym wrażeniem Mędrca kaźni , debiutu prozatorskiego Kowalskiego. Sięgając po recenzowaną książkę, spodziewałem się kontynuacji tego, co zachwycało poprzednio – niebanalnej, nagłej i niespodziewanej akcji, a także wycyzelowanych spostrzeżeń oraz czarnego humoru. I mam wrażenie, że o ile autorowi łatwo było urabiać materię literacką w dłuższej, ciągłej formie powieści, o tyle w wypadku Przysionku , składającego się z krótkich opowiadań, miniatur, trudno mu panować nad stałym napięciem czy ciągłą atrakcyjnością utworu. To bardzo zauważalne, jak poszczególne fragmenty obnażają pewne braki warsztatowe autora,

Myślę, że pisanie o Jeziorze należy zacząć od podkreślenia wyjątkowości uniwersum, które Bianca Bellová wykreowała. Ta książka przedstawia świat zupełnie odrębny, uniwersalny, jakby nadrealny – wszak nawet bohater, podróżując, nie wie, jaki jest dzień tygodnia i rok. To bardzo sugestywne, zwłaszcza że cała narracja startuje w przestrzeni wymykającej się normom ujmowania rzeczywistości w konkrety czy detale. Otrzymujemy za to obraz nie-miejsca, na poły realnego, na poły mitologicznego, którego przedstawienie intryguje i ustanawia wobec postrzegania postaci. To, co muszę na wstępie podkreślić, to pobrzmiewająca w trakcie lektury powieść Jana Pelca, czeskiego prozaika, ...będzie gorzej . Nie twierdzę, że recenzowana książka bazuje na przywołanym utworze, że czerpie z niego pod względem fabularnym lub stylistycznym, ale nie mogę się uwolnić od monumentalnego dzieła Pelca, myśląc o  Jeziorze. Oczywiście pochodzenie autorów to nie jedyna rzecz łącząca w moim mniemaniu te dwa tytuły. Paral